Dziś większość świń jest hodowanych na fermach przemysłowych, które są czasami nazywane „chlewniami przemysłowymi”. W Europie ta metoda hodowli świń jest powszechna od dziesięcioleci. Ostatnio hodowla trzody chlewnej znacząco rozwinęła się również w Chinach. Szacuje się, że około połowa wszystkich świń uśmiercanych na świecie jest ubijana właśnie tam.1
Aby wyprodukować ilości mięsa wieprzowego potrzebne do zaspokojenia popytu klientów, współczesne rolnictwo skupia się na rozwoju hodowli świń, w możliwie szybkim tempie, przy jednoczesnej tendencji do zajmowania jak najmniejszej powierzchni. W rezultacie świnie skazane są na ciągłe cierpienie ze względu na złe warunki życia. Przyjrzyjmy się teraz przyczynom tego zjawiska.
Istnieje różnica między gospodarstwami trzody chlewnej w cyklu zamkniętym (gdzie cały proces odbywa się w tej samej jednostce przemysłowej) oraz te, w których rozmnażanie, okres przejściowy i końcowego wzrostu (zwany przez rolników „wykańczaniem”) są prowadzone w różnych miejscach, kiedy to po zakończeniu jednego etapu, a przed rozpoczęciem następnego, zwierzęta muszą być transportowane do nowego miejsca.
Istnieje kilka rodzajów obiektów w odniesieniu do różnych etapów hodowli trzody chlewnej. Zostały one opisane poniżej.
Samice świń wykorzystywane do reprodukcji, w okresie ciąży, która trwa około 114 dni (około 16 tygodni), są zamykane w kojcach. Są to indywidualne metalowe klatki, posiadające zazwyczaj okratowane podłogi. Przestrzenie ciążowe mogą mieć dwie strefy: jedną zwaną „obszarem krycia”, w której lochy i loszki są zapładniane, najczęściej w wyniku sztucznego zapłodnienia, i drugą, gdzie lochy lub pokryte loszki, spędzają resztę okresu ciąży do około tygodnia przed terminem porodu. Nasienie jest zwykle kupowane od firm zajmujących się genetyką trzody chlewnej, które hodują wyselekcjonowane knury w celu uzyskania ich nasienia, zwykle przy użyciu manekina lochy.
Te indywidualne boksy są bardzo wąskie i niewiele większe niż same zwierzęta. Dlatego zwierzęta te prawie nie mogą się poruszać, nie wspominając o jakiejkolwiek aktywności fizycznej. Nie mają możliwości odwrócenia się i nawet zmiana pozycji z leżącej na stojącą odbywa się z trudem. Mogą poruszać się jedynie do przodu i do tyłu i to tylko w pewnym stopniu. A zatem zwierzęta te nie mogą robić dosłownie nic. Całkowity brak przestrzeni jest również szkodliwy dla ich mięśni, stawów i kości, i ogólnie dla zdrowia. Mogą cierpieć na schorzenia takie, jak: kulawizny i problemy sercowo-naczyniowe. Ponadto, ponieważ ich klatki są tak wąskie i ciasne, często cierpią z powodu urazów w wyniku otarć skóry o metalowe elementy boksów. Są one również pozbawione kontaktów społecznych. Większość loch, w czasie ciąży jest obecnie przetrzymywanych w ten właśnie sposób. Jak zobaczymy poniżej, może to spowodować ich skrajne znudzenie i wysoki poziom cierpienia.2
W Unii Europejskiej klatki ciążowe są obecnie wycofywane na mocy prawa, ale są one powszechnie stosowane w innych częściach świata.
Jeśli nie w indywidualnych kojcach, lochy trzyma się w grupach, w których nie cierpią tak bardzo z nudów i braku interakcji społecznych, a i możliwość ruchu jest trochę większa. Niemniej jednak sytuacja, również w tych przypadkach, jest źródłem wielu cierpień i frustracji świń, ze względu na zatłoczone środowisko, w którym zwierzęta pozbawione stymulacji nie mogą angażować się w swoje naturalne działania. Często, miejsca hodowli są również niehigieniczne. W rezultacie, sytuacje, w których świnie atakują siebie nawzajem mają miejsce stosunkowo często. Zwierzęta najczęściej walczą o jedzenie, a to powoduje obrażenia i cierpienie związane ze stresem. Ponadto, może to oznaczać, że niektóre zwierzęta nie dostają odpowiedniej ilości pożywienia i muszą głodować.3
Na krótko przed porodem, lochy są przemieszczane z boksów ciążowych do boksów, w których odbywa się poród. Istnieją fermy, w których tak się nie dzieje, gdzie prosięta rodzą się w małych zagrodach zewnętrznych, zwanych kojcami porodowymi ze sklepieniem beczkowym.4 Ale w większości przypadków poród odbywa się w klatkach do prosienia się, podobnych do tych, w których maciory były trzymane wcześniej, z tym że obok macior znajduje się miejsce dla prosiąt. Gdy są one przenoszone z jednej klatki do drugiej, często stosowana jest przemoc, ponieważ zwierzęta nie chcą wracać do tego strasznego więzienia, w którym były wcześniej.
W kojcach porodowych maciory mają tak mało miejsca, że mogą przypadkowo zgnieść swoje prosięta.5 Aby temu zapobiec, kojce porodowe zaprojektowane są tak, że maciory nie mogą się w nich poruszać ani obracać. Są one w zasadzie podobne do kojców dla macior, pod tym względem, że maciora może poruszać się tylko na tyle, aby wstać i położyć się, a nawet to odbywa się z trudem. Podłoga zbudowana jest w całości z krat, z wyjątkiem niewielkiej powierzchni w miejscu przebywania prosiąt. Prosięta przebywają w tym miejscu, do momentu odstawienia od piersi. Dzieje się tak po około 21-25 dniach od porodu. Gdyby tego nie robiono, prosięta normalnie spędziłyby kilka miesięcy z matkami. Prosięta następnie przenosi się do obszaru przejściowego.
Lochy są przenoszone z powrotem do obszaru krycia, gdzie są ponownie zapładniane. Średnio lochy mogą rodzić więcej niż dwa razy w roku. Dla nich jest to cykl, który kończy się dopiero w momencie gdy są wysyłane do rzeźni.6 Dzieje się tak zazwyczaj, gdy mają około trzech lat. Jednak mogłyby one osiągać wiek 15 lat lub więcej, gdyby żyły w godnych warunkach (mogą żyć mniej więcej tak długo jak psy).
Po odstawieniu od piersi, prosięta są przenoszone do obszaru przejściowego, gdzie zyskują na wadze zanim zostaną ostatecznie umieszczone na obszarze wykończeniowym po około 70 dniach od porodu.
Prosięta są następnie umieszczane w tak zwanej strefie „wykończeniowej”, gdzie przebywają, aż staną się na tyle ciężkie, aby mogły zostać zabrane do rzeźni. Zdecydowana większość tych zwierząt spędza resztę swojego życia w zamkniętych pomieszczeniach, nawet nie widząc światła słonecznego (łącznie z tymi, które urodziły się w zewnętrznych kojcach porodowych). Niektóre z nich mają ograniczony dostęp do słomy, a inne nie mają go wcale, ze względu na systemy czyszczące gospodarstwa. W końcu są ubijane kiedy mają niespełna cztery miesiące, jeśli są przeznaczone do produkcji mięsa wieprzowego z warchlaków, albo gdy mają około siedmiu miesięcy, jeśli są przeznaczone do produkcji standardowej wieprzowiny.
Przez wszystkie etapy hodowlane, odchody zwierząt gromadzą się w otworach pod kratami kojców. Zdarzają się sytuacje, że te otwory nie są na tyle głębokie, aby zmieściły się w nich wszystkie odchody, więc ostatecznie dostają się one do klatek, w których przebywają zwierzęta.
Istnieje mit, że świnie to bardzo brudne zwierzęta, które prawdopodobnie ze względu na fakt, że same nie wytwarzają potu, kąpią się w błocie aby się odświeżyć. Mają taką opinię również dlatego, że ludzie tradycyjnie hodowali je w bardzo brudnych warunkach. Prawdą jest, że zwierzęta te są znacznie czystsze, niż zakłada ten mit i z pewnością nie są zachwycone koniecznością życia we własnych odchodach. Nie da się ukryć, że na fermach muszą znosić straszny smród. Wentylacja jest niewystarczająca aby coś w tym względzie zmienić i odpowiednio odświeżyć powietrze. W efekcie, wiele z tych zwierząt cierpi na choroby układu oddechowego.
Choroby z łatwością szerzą się wśród świń. Sytuacja w jakiej się znajdują i złe odżywianie skutkują problemami zdrowotnymi i zwierzęta te często cierpią z powodu problemów układu pokarmowego i dróg moczowych. Nawet jeśli otrzymują antybiotyki, co jakiś czas wybucha wśród nich pandemia świńskiej grypy i pryszczycy.
W przypadku pandemii, zwierzęta są masowo ubijane. Również w normalnych warunkach, chore zwierzęta są raczej rutynowo zabijane niż leczone. Prosięta zabija się po prostu trzaskając ich malutkimi główkami o ścianę, podłogę lub metalowe pręty. W wielu przypadkach rolnicy nie zadają sobie nawet trudu, aby je zabić, ale po prostu pozostawiają je z dala od miejsc karmienia i zwyczajnie skazują na śmierć w męczarniach. Również świnie, które ucierpiały w wyniku wypadków są często pozostawiane na śmierć. Pewien naukowiec obserwując sposób w jaki zwierzęta umierają w rzeźniach i gospodarstwach, zbadał przemysł wieprzowy i napisał, co następuje:
Chore i ranne świnie były rutynowo wciągane do wąskich korytarzy między kojcami, gdzie pozostawiano je bez jedzenia i wody na powolną śmierć na skutek chorób, głodu i odwodnienia. „Jak długo te chore i ranne świnie będą leżeć bez jedzenia i wody?” pytaliśmy. „Tydzień. Zależy od tego, jak długo będą zdychać. Dwa tygodnie” powiedział pracownik. Te świnie, które były „poddawane eutanazji” były często bite młotkami i prętami aż nastąpił ich zgon. „Widziałem ludzi, którzy brali zwykły młotek i zaczynali je nim tłuc. Widziałem świnie z roztrzaskaną głową, wrzucone do skrzynek na martwe zwierzęta, które trzy dni później jeszcze oddychały ”, powiedział jeden z pracowników. „Albo staje się im na szyi. Sposób, w jaki obecnie się to odbywa polega na tym, że bierze się wąż i umieszcza w gardle świni i leje się wodę tak długo aż rozerwie otwory w ciele. Po prostu je topimy.” Tysiące prosiąt, których nogi uwięzły między listwami podłogowymi zostawały zwyczajnie porzucane na śmierć głodową lub z odwodnienia. Prosięta odstawione od matki, które znalazły się za blisko lamp grzewczych pozostawiano aż się spaliły. Robotnicy opowiadali: „Nazywamy je ‘żeberkami’ lub ‘chrupiącymi zwierzątkami’”.7
Wiele prosiąt nie ginie, lecz funkcjonuje przez całe swoje życie z ranami, owrzodzeniami lub urazami, również złamaniami kości, a ponieważ zwierzęta nie otrzymują żadnej pomocy, żyją w ciągłym bólu.
Tolerancja świń na działanie wysokich temperatur jest bardzo ograniczona; jeśli jest bardzo gorąco, mogą cierpieć z powodu stresu cieplnego, w wyniku którego wiele z nich może umrzeć. Ponieważ nie mają dostępu do wody i błota żeby się odświeżyć, nie ma sposobu, aby tego uniknąć.
Ponadto, sytuacja ta wpływa również na ich zdrowie psychiczne. Brakuje im nie tylko miejsca i możliwości wyjścia na zewnątrz, ale także nie mają dostępu do czegokolwiek co mogłoby uczynić ich życie bardziej komfortowym, jak na przykład słomy czy innych materiałów do budowy gniazda. Zwierzęta te nie mają nic ciekawego do robienia czy oglądania. A ponieważ świnie są z natury bardzo ciekawe świata, przyczynia się to do ich cierpienia. W rezultacie, zachowania takie jak gryzienie prętów w klatkach są bardzo częste, co świadczy o ich frustracji, nudzie i depresji.8
Ta przygnębiająca sytuacja prowadzi prosięta do zaburzeń zachowania i wzajemnego obgryzania ogonów. Ponadto, mogą one również gryźć piersi matek podczas karmienia, które to nie mają możliwości ich popchnięcia lub przesunięcia, aby tego uniknąć, ponieważ są całkowicie unieruchomione w swoich klatkach. Aby temu zapobiec, zęby i ogony prosiąt są przycinane, procedura ta powoduje bardzo silny ból. Ponadto, samce są kastrowane. Wszystko to odbywa się bez żadnych środków znieczulających czy przeciwbólowych, co powoduje ich straszliwe cierpienia.9 Również ich uszy są okaleczane, w celu oznakowania, co jest bardzo bolesne.
Sposobem na zakończenie cierpienia tych zwierząt jest zatrzymanie popytu na produkty, które są otrzymywane w wyniku ich eksploatacji. Niektórzy ludzie mogą myśleć, że hodowla na wolnym wybiegu może być sposobem na zaprzestanie znęcania się nad świniami. Należy jednak pamiętać, że nawet jeśli nie wszystkie z opisanych nadużyć mają miejsce na tych rozległych fermach, świniom nadal dzieje się wielka krzywda; są często wysyłane do rzeźni w ciężarówkach, w których strasznie cierpią (jak wyjaśniono w Podróż do śmierci). W rzeźniach są poddawane elektronarkozie (za pomocą wyładowania elektrycznego przy użyciu elektrycznych obcęg przykładanych do głowy), lub umieszczane w komorze gazowej, zawieszane do góry nogami i rozcinane nożem tak, żeby wykrwawiły się na śmierć. Są więc boleśnie pozbawiane życia w bardzo młodym wieku.
Andresen, N. & Redbo, I. (1999) „Foraging behaviour of growing pigs on grassland in relation to stocking rate and feed crude protein level”, Applied Animal Behaviour Science, 62, s. 183-197.
Arey, D. S. (1993) „The effect of bedding on the behaviour and welfare of pigs”, Animal Welfare, 2, s. 235-246.
Barnett, J. L.; Hemsworth, P. H.; Cronin, G. M.; Jongman, E. C. & Hutson, G. D. (2001) „A review of the welfare issues for sows and piglets in relation to housing”, Australian Journal of Agricultural Research, 52, s. 1-28.
Braund, J. P.; Edwards, S. A.; Riddoch, I. & Buckner, L. J. (1998) „Modification of foraging behaviour and pasture damage by dietary manipulation in outdoor sows”, Applied Animal Behaviour Science, 56, s. 173-186.
Brent, G. (1986) Pig housing, Ipswich: Farming Press.
Connor, M. L. (1993) „Evaluation of biotech housing for feeder pigs”, Manitoba Swine Update, 5, s. 1-2.
Den Ouden, M.; Nijsing, J.; Dijkhuizen, A. & Huirne, R. (1997) „Economic optimization of pork production-marketing chains: I. Model input on animal welfare costs”, Livestock Production Science, 48, s. 23-37.
Edwards, S. A. & Fraser, D. (1997) „Housing systems for farrowing and lactation”, Pig Journal, 37, s. 77-89.
European Commission (1997) „The welfare of intensively kept pigs”, Report of the Scientific Veterinary Committee, 30 September [ostatnia wizyta 3 maja 2013].
Fraser, D. (1984) „The role of behaviour in swine production: A review of research”, Applied Animal Ethology, 11, s. 317-339.
Gjein, H. & Larssen, R. B. (1995) „Housing of pregnant sows in loose and confined systems – a field study. 1. Vulva and body lesions, culling reasons, and production results”, Acta Veterinaria Scandinavia, 36, s. 185-200.
Harmon, J. D. & Lawrence, J. (1995) Open vs. enclosed swine finishing: Making the decision, Ames: Iowa State University.
Hemsworth, P. H. & Coleman, G. J. (1998) Human-livestock interactions: The stockperson and the productivity and welfare of intensively farmed animals, Wallingford: CAB International.
Honeyman, M. S. & Harmon, J. D. (2003) „Performance of finishing pigs in hoop structures and confinement during winter and summer”, Journal of Animal Science, 81, s. 1663-1670.
Jonge, F. H.; de Bokkers, E. A. M.; Schouten, W. G. P. & Helmond, F. A. (1996) „Rearing piglets in a poor environment: Developmental aspects of social stress in pigs”, Physiology & Behavior, 60, s. 389-396.
Martins, A. & Day, J. (2002) Optimising production systems for organic pig production (OF0169), King’s Lynn: ADAS Terrington [ostatnia wizyta 12 kwietnia 2013]
Rauw, W. M.; Kanis, E.; Noordhuizen-Stassen, E. N. & Grommers, F. J. (1998) „Undesirable side effects of selection for high production efficiency in farm animals: A review”, Livestock Production Science, 56, s. 15-33.
Sainsbury, D. (1986) Farm animal welfare. Cattle, pigs and poultry, London: Collins.
Schneider, M. & Sharma, S. (2014) „China’s pork miracle?: Agribusiness and development in China’s pork industry”, Institute for Agriculture and Trade Policy, February [ostatnia wizyta 24 grudnia 2016].
Schrøder-Petersen, D. L. & Simonsen, H. B. (2001) „Tail biting in pigs”, The Veterinary Journal, 162, s. 196-210.
St. Pierre, N. R.; Cobanov, B. & Schnitkey, G. (2003) „Economic losses from heat stress by US livestock industries”, Journal of Dairy Science, 86, s. E52-E77.
Thornton, K. (1990) Outdoor pig production, Ipswich: Farming Press.
Tubbs, R. C.; Hurd, H. S.; Dargatz, D. & Hill, G. (1993) „Preweaning morbidity and mortality in the United States swine herd”, Journal of Swine Health and Production, 1, s. 21-28 [ostatnia wizyta 14 lipca 2013].
Vaarst, M.; Roepstorff, A.; Feenstra, A.; Hogedal, P.; Larsen, V. A.; Lauritsen, H .B. & Hermansen, J. E. (1999) „Animal health and welfare aspects of organic pig production”, in Alföldi, T.; Lockeretz, W. & Niggli, U. (eds.) Proceedings of the 13th International IFOAM Scientific Conference, 28-31 August 2000, Basel: VDF Hochschulverlag an der Eidgenössische Technische Hochschule Zürich, p. 373.
Vaillancourt, J. P. & Tubbs, R. C. (1992) „Preweaning mortality”, The Veterinary clinics of North America. Food Animal Practice, 8, s. 685-706.
Weber, R. & Zarate, A.V. (2000) Welfare of fattening pigs in different husbandry systems, Wageningen: Wageningen Academic.
1 Food and Agriculture Organization of the United Nations (2020) „Livestock primary”, FAOSTAT [ostatnia wizyta 4 stycznia 2020].
2 Rushen, J. & Passillé, A. M. B. D. (1992) „The scientific assessment of the impact of housing on animal welfare: A critical review”, Canadian Journal of Animal Science, 72, s. 721-743. Wemelsfelder, F. (2005) „Animal boredom: Understanding the tedium of confined lives”, in McMillan, F. (ed.) Mental health and well-being in animals, Oxford: Blackwell, s. 77-91. Candiani, D.; Salamano, G.; Mellia, E.; Doglione, L.; Bruno, R.; Toussaint, M. & Gruys, E. (2008) „A combination of behavioral and physiological indicators for assessing pig welfare on the farm”, Journal of Applied Animal Welfare Science, 11, s. 1-13. Wemelsfelder, F.; Hunter, A. E.; Paul, E. S. & Lawrence, A. B. (2012) „Assessing pig body language: Agreement and consistency between pig farmers, veterinarians, and animal activists”, Journal of Animal Science, 90, s. 3652-3665.
3 Anil, L.; Anil, S. S. & Deen, J. (2002) „Relationship between postural behaviour and gestation stall dimensions in relation to sow size”, Applied Animal Behaviour Science, 77, p. 173. Bracke, M. B. M.; Metz, J. H. M.; Spruijt, B. M. & Dijkhuizen, A. A. (1999) „Overall welfare assessment of pregnant sow housing systems based on interviews with experts”, Netherlands Journal of Agricultural Science, 47, s. 93-104. Marchant, J. N. & Broom, D. M. (1996) „Effects of dry sow housing conditions on muscle weight and bone strength”, Animal Science, 62, s. 105-113. McGlone, J. J.; Vines, B.; Rudine, A. C. & DuBois, P. (2004) “The physical size of gestating sows”, Journal of Animal Science, 82, s. 2421-2427. Salak-Johnson, J. L.; Niekamp, S. R.; Rodriguez-Zas, S. L.; Ellis, M. & Curtis, S. E. (2007) „Space allowance for dry, pregnant sows in pens: Body condition, skin lesions, and performance”, Journal of Animal Science, 85, s. 1758-1769.
4 Edwards, S. A.; Smith, W. J.; Fordyce, C. & MacMenemy, F. (1994) „An analysis of the causes of piglet mortality in a breeding herd kept outdoors”, Veterinary Record, 135, s. 324-327.
5 Marchant, J. N.; Rudd, A. R.; Mendl, M. T.; Broom, D. M.; Meredith, M. J.; Corning, S. & Simmins, P. H. (2000) „Timing and causes of piglet mortality in alternative and conventional farrowing systems”, Veterinary Record, 147, s. 209-214.
6 Dagorn, J. & Aumaitre, A. (1979) „Sow culling; reasons for and effect on productivity”, Livestock Production Science, 6, s. 167-177.
7 Eisnitz, G. (1997) Slaughterhouse: The shocking story of greed, neglect, and inhumane treatment inside the U.S. meat industry, Amherst: Prometheus.
8 Blackshaw, J. K., & McVeigh, J. F. (1985) „Stereotype behaviour in sows and gilts housed in stalls, tethers, and groups”, in Fox, M. W. & Mickley, L. D. Advances in Animal Welfare Science 1984, Dordrecht: Springer, s. 163-174. Lawrence, A. B. & Terlouw, E. (1993) „A review of behavioral factors involved in the development and continued performance of stereotypic behaviors in pigs”, Journal of Animal Science, 71, s. 2815-2825. Cronin, G. M.; Smith, J. A.; Hodge, F. M. & Hemsworth, P. H. (1994) „The behaviour of primiparous sows around farrowing in response to restraint and straw bedding”, Applied Animal Behaviour Science, 39, s. 269-280. McGlone, J. J.; Von Borell, E. H.; Deen, J.; Johnson, A. K.; Levis, D. G.; Meunier-Salaün, M.; Morrow, J.; Reeves, D.; Salak-Johnson, J. L. & Sundberg, P. L. (2004) „Review: Compilation of the scientific literature comparing housing systems for gestating sows and gilts using measures of physiology, behavior, performance, and health”, The Professional Animal Scientist, 20, 105-117.
9 Brown, J. M. E.; Edwards, S. A.; Smith, W. J.; Thompson, E. & Duncan, J. (1996) „Welfare and production implications of teeth clipping and iron injection of piglets in outdoor systems in Scotland”, Preventive Veterinary Medicine, 27, s. 95-105. White, R. C.; DeShazer, J. A.; Tressler, C. J.; Borches, G. M.; Davey, S.; Waninge A.; Parkhust, A. M.; Milanuk, M. J. & Clems, E. I. (1995) „Vocalization and physiological response of pigs during castration with and without anesthetic”, Journal of Animal Science, 73, s. 381-386. McGlone, J. J.; Nicholson, R. I.; Hellman, J. M. & Herzog, D. N. (1993) „The development of pain in young pigs associated with castration and attempts to prevent castration induced behavioral changes”, Journal of Animal Science, 71, s. 1441-1446.