Owce i kozy

Owce i kozy oraz ich potomstwo – jagnięta i koźlęta są wykorzystywane dla kilku różnych celów. Są one zabijane w celu konsumpcji (szczególnie jagnięta), hodowane dla ich wełny i mleka, a ich skórę wykorzystuje się do produkcji wyrobów skórzanych. Ze względu na potencjalny zysk z ich sprzedaży, konsumpcja tych produktów skutkuje coraz większą liczbą hodowli owiec i kóz, gdzie zwierzęta te cierpią, a następnie się je uśmierca.

W sekcji poświęconej wykorzystywaniu zwierząt do produkcji odzieży pokazujemy, że najpowszechniejszym tego przykładem jest hodowla zwierząt dla wełny. W sekcji poświęconej wełnie, która dopełnia ten tekst, objaśniamy wiele ze sposobów, w jakie krzywdzone są te zwierzęta. Niniejszy tekst będzie dotyczyć innych aspektów eksploatacji kóz, owiec, koźląt i jagniąt, które nie są związane ze sposobem ich wykorzystania do produkcji wełny, lecz raczej dla innych celów, takich jak produkcja mięsa i skóry.

Jak hoduje się owce i kozy

Sposoby hodowli tych zwierząt można podzielić na trzy różne rodzaje.

• Ekstensywne: zwierzęta spędzają dzień na wypasie pod kontrolą pasterza, a na noc wracają do zagrody. Zagrody projektowane są w taki sposób, aby umożliwić wjazd ciągnikom, co ułatwia wywóz odchodów. W rezultacie może być w nich zimno, ale ze względów ekonomicznych nie muszą być one wygodne, ponieważ zwierzęta przeżyją, nawet jeśli będą żyć w dyskomforcie.
• Półekstensywne: zwierzęta są wypasane w ciągu dnia, gdy pogoda jest sprzyjająca, a na zewnątrz jest wystarczająca ilość pożywienia. Resztę czasu spędzają w zagrodzie, gdzie karmione są paszą.
• Intensywne: zwierzęta spędzają całe życie w zagrodzie i tam karmione są paszą.

Jako że ciąża zarówno owiec jak i kóz trwa pięć miesięcy, mogą one rodzić raz lub dwa razy do roku. Samice owiec mogą rozmnażać się już po roku życia, kóz zaledwie po dziewięciu miesiącach od narodzin. Wielu jagniętom nie dane jest żyć z ich matkami – odsadza się je od nich, w celu zabicia i zjedzenia. Dzieje się to zazwyczaj wkrótce po narodzinach i jest źródłem traumy zarówno dla owcy jak i dla jagnięcia.

W wieku około trzech miesięcy jagnięta, pozostawione przy życiu w celu pozyskiwania ich wełny, poddaje się bardzo bolesnemu okaleczaniu. Znakuje się im uszy, kastruje i obcina ogony. Ogony są obcinane, by zapobiec zakażeniu pasożytami.

Co więcej, duża liczba jagniąt umiera w młodości. Jednym z powodów są warunki pogodowe. Dorosłe owce i kozy (zwłaszcza owce) są odporne na zimno, ale młode koźlęta i jagnięta już nie. W rezultacie jest to jedna z głównych przyczyn ich zgonów. Dzieje się tak w szczególności, gdy pokarm, którym są karmione jest niskiej jakości lub jest go za mało.

Do śmierci, spowodowanej niedostatkiem pożywienia, może dojść łatwiej niż mogłoby się wydawać, z tego powodu, że zwierzęta te żyją w dużych stadach i nie otrzymują indywidualnej opieki. W istocie, jest to główny powód śmiertelności jagniąt w Australii, gdzie produkowana jest jedna czwarta wełny na świecie.

Wielu z nas dorastało z idealistyczną wizją pasterzy jako ludzi, którzy troskliwie doglądają zwierząt. W rzeczywistości jednak, zwierzęta są dla pasterzy jedynie zasobami, o które dbają, aby umożliwić ich wydajną eksploatację w celu zaspokojenia zapotrzebowania na produkty wytwarzane z ich ciał. Pasterze mogą do pewnego stopnia troszczyć się o zwierzęta, jednak pracują oni w przemyśle ich eksploatacji, zatem dobrostan zwierząt jest drugorzędny w stosunku do ich interesów gospodarczych.

Ich śmierć

Kozy, owce, koźlęta i jagnięta nie otrzymują pokarmu ani wody w drodze do rzeźni. Robi się tak w celu ułatwienia pracy kierowcy, który nie musi sprzątać większej ilości odchodów. Jednakże, zwierzętom przysparza to oczywiście wiele cierpienia.

Wreszcie wysyła się je na śmierć. W rzeźni doświadczają stresu i przerażone oczekują na śmierć.¹ Następnie, podczas bolesnego uboju, są pozbawiane życia.

W przeciwieństwie do innych zwierząt (np. świń), owce nie mają tendencji do okazywania swoich emocji, gdy cierpią. Jest to widoczne szczególnie w miejscach takich jak rzeźnie. Wynika to z przyczyn ewolucyjnych. Owce są roślinożercami, atakowanymi przez drapieżniki, które wybierają swoje ofiary. Drapieżniki atakują te osobniki, które są słabe lub chore. W rezultacie owce przez pokolenia były przez drapieżniki poddawane selekcji. Te osobniki, które nie były skłonne okazywać oznak cierpienia, miały większe szanse na przeżycie. Nie oznacza to jednak, że owce nie doświadczają cierpienia. Cierpią one tak samo jak inne zwierzęta. Jedyna różnica polega na tym, że nie nauczyliśmy się jeszcze w pełni rozpoznawać ich emocji.²

Z tego wszystkiego możemy wywnioskować, że wykorzystywanie owiec i kóz jako zasobu jest dla nich niezwykle szkodliwe, nie tylko z powodów przedstawionych w sekcji o produkcji wełny, lecz także, gdy są one wykorzystywane do innych celów.

---

Dodatkowe żródła

Anzuino, K.; Bell, N. J.; Bazeley, K. & Nicol, C. J. (2010) „Assessment of welfare on 24 commercial UK dairy goat farms based on direct observations”, Veterinary Record, 16, pp. 774-780.

Cockram, M. S. (2004) „A review of behavioural and physiological responses of sheep to stressors to identify potential behavioural signs of distress”, Animal Welfare, 13, pp. 283-291.

Conington, J.; Collins, J. & Dwyer, C. (2010) „Selection for easier managed sheep”, Animal Welfare, 19, pp. 83-92.

Dwyer, C. M. (2009) „Welfare of sheep: Providing for welfare in an extensive environment”, Small Ruminant Research, 86, pp. 14-21.

Farm Animal Welfare Council (FAWC) (1994) Report on the welfare of sheep, London: MAFF Publications.

Fitzpatrick, J.; Scott, M. & Nolan, A. (2006) „Assessment of pain and welfare in sheep”, Small Ruminant Research, 62, pp. 55-61.

Forkman, B.; Boissy, A.; Meunier-Salaün, M.-C.; Canali, E. & Jones, R. B. (2007) „A critical review of fear tests used on cattle, pigs, sheep, poultry and horses”, Physiology and Behavior, 92, pp. 340-374.

French, N. P.; Wall, R. & Morgan, K. L. (1994) „Lamb tail docking: A controlled field study of the effects of tail amputation on health and productivity”, Veterinary Record, 134, pp. 463-467.

Harwood, D. (2006) Goat health and welfare: A veterinary guide, Marlborough: Crowood.

Lua, C. D.; Gangyib, X. & Kawasc, J.R. (2010) „Organic goat production, processing and marketing: Opportunities, challenges and outlook”, Small Ruminant Research, 89, pp. 102-109.

Mazurek, M.; Marie, M. & Desor, D. (2007) „Potential animal-centred indicators of dairy goat welfare”, Animal Welfare, 16, pp. 161-164.

Miranda de la Lama, G. C. & Mattiello, S. (2010) „The importance of social behaviour for goat welfare in livestock farming”, Small Ruminant Research, 90, pp. 1-10.

Parrott, R. F.; Lloyd, D. M. & Brown, D. (1999) „Transport stress and exercise hyperthermia recorded in sheep by radiotelemetry”, Animal Welfare, 8, pp. 27-34.

Rushen, J. (1986a) „Aversion of sheep for handling treatments: Paired-choice studies”, Applied Animal Behaviour Science, 16, pp. 363-370.

Rushen, J. (1986b) „Aversion of sheep to electro-immobilisation and mechanical restraint”, Applied Animal Behaviour Science, 15, pp. 315-324.

Rushen, J. & Congdon, P. (1987) „Electro-immobilisation of sheep may not reduce the aversiveness of a painful treatment”, Veterinary Record, 120, pp. 37-38.

---

Notatki