Choroby zwierząt hodowlanych

Choroby zwierząt hodowlanych

Sytuacja zwierząt, które nie są pochodzenia ludzkiego, żyjących na farmach hodowlanych jest przyczyną ich zwiększonej podatności na wiele chorób. Dodatkowo, zatłoczenie przyczynia sie do szerzenia się tych chorob na tyle, że mogą one zamieniać się w masowa epidemie.

Ponadto, jak wyjaśnia rozdział o chorobach zwierząt dziko żyjących, zwierzeta te często cierpią z powodu różnorodnych, wyniszczających dolegliwości. Żyjąc na wolności, staja sie wówczas łatwiejszym łupem dla innych zwierząt. Zwierzęta żyjące na farmach stoją w obliczu zagrożenie, że jesli sa chore, lub jeśli tylko potencjalnie mogą zachorować, zostana one jeszcze szybciej zabite przez czlowieka, niz gdyby byly stosunkowo zdrowe.

Poniżej jest kilka przykladowych chorób, z powodu których cierpią ssaki i ptaki hodowane na farmach. Choroby te wyrządzily ogromne szkody nie tylko wsród zarażonych zwierząt, ale spowodowaly rownież masowe wybijanie ogromnej liczby zwierząt w celu unikniecia strat ekonomicznych spowodowanych ich szerzeniem się.

Ptasia grypa

Zwierzętami, najczęściej wykorzstywanymi przez człowieka, tuż zaraz po zwierzętach morskich, sa kury. W rezultacie ptasiej grypy miały miejsce międzynarodowe pandemie, w efekcie których ucierpiały ptaki i inne zwierzęta, w tym ludzie. Ptasia grypa, nazywana także Influenzą ptaków, jest ostrą choroba zakażną, wywolywaną przez wirusy grypy. Jest ona przenoszona z ptaka na ptaka, a sporadycznie na inne zwierzeta, w tym także ludzi. Charakteryzuje sie ona wysoka śmiertelnościa wsród drobiu, który, po okresie kilkudniowej inkubacji, umiera w przeciagu trzech do pieciu dni. U ludzi objawy moga zostać pomylone ze zwykla grypą, aczkolwiek w najcięższych przypadkach mogą pojawić sie problemy układu oddechowego i zapalenie płuc.

Różne szczepy wirusa przyczyniały sie do dotychczasowych wyuchów epidemii. Najwięcej obaw wzbudza szczep H5N1, uważany za najgrożniejszy dla populacji ludzkiej. Z powodu strachu o przeniesienie się choroby na ludzi, a także w celu uniknięcia strat finansowych dla przemysłu drobiowego, w kilku państwach przeprowadzono masowe uśmiercanie ptaków.

Od poczatku roku 2000 zgładzonych zostały miliony zdrowych ptaków ze względu na potencjalne ryzyko, że mogłyby one przenosić ptasią grypę. Tylko w okresie pomiedzy latami 2003 – 2006, w Azji, Afryce, Europie i na Bliskim Wschodzie zostalo wybitych ponad 200 milionów kur, gęsi i kaczek.1 Wśród wielu innych przypadków, poniższe zasług na uwagę:

  • W kwietniu 2004 roku, w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie wyito 19 milionów sztuk drobiu z powodu epidemii ptasiej grypy.2
  • W 2007 roku, w Suffolk, Anglia, wybito 159,000 indyków, a kolejne 160,000 wybito na farmie w południowych Niemczech.3
  • W styczniu 2011, po tym zidentyfikowaniu w Japonii pięciu przypadków ptasiej grypy u kur, 400,000 tych ptaków łzabitych.
  • W Kwietniu 2011 roku odkryto epidemię ptasiej grypy na południowo-zachodnim terenie Południowej Afryki. W ramach działan zapobiegawczych zabitych zostalo co najmniej 10,000 strusi.

Sposoby, w jaki najczęściej uśmierca się zwierzeta róznią się znacznie w zależnosci od kraju oraz liczby zwierząt przeznaczonych do uśmiercenia. Zwierzęta mogą być gazowane, porażane prądem, bite, tłuczone pałka, palone żywcem (zazwyczaj wrzuca sie je wówczas do jednego ogromnego ogniska), zakopywane żywcem (w plastikowych workach lub pod warstwą piany gaśniczej), lub miażdżone żywcem w maszynach mielących lub w rebakach (są wówczas wrzucane wciaż żywe i w pełni świadome do maszyny służącej do przerabiania drewna i gałęzi na wióry).4

Wszystkie zwierzęta, zarówno te chore, te z podejrzeniem o chorobę, jak i te, ktore potencjalnie mogą zachorować, uważane są za odpad niebezpieczny. Z tego też powodu uważa się za konieczne jak najszybsze wybicie i utylizacja tych zwierząt. Ze względu na to, a także ponieważ liczba zwierząt jest zazwyczaj znaczna, prawcownicy zajmujący się ich wybijaniem pracują najszybciej jak tylko mogą i zabijają je używajac najtanszych sposobów, nie biorąc pod uwagę cierpień, zadawanych zwierzętom. Zwierzęta,które nie są pochodzenia ludzkiego, hodowane w celu konsumpcji są traktowane jak towary, które, gdy przestaja przynosic dochody osobom, które z nich korzystaja, zostaja zgładzone bez uwzglednienia ich uczuc.

Gabczasta encefalopatia bydla

Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE) jest to choroba zwyrodnieniowa układu nerwowego u bydła, wywoływana obecnościa białkowych czasteczek zakażnych (prionów). Choruja na nią głównie krowy, ale choroba może być przeniesiona także na ludzi. Po raz pierwszy stwierdzono ją w Wielkiej Brytanii w listopadzie 1986 roku. Okres inkubacji jest stosunkowo długi (średnio 4-5 lat, ale może być też znacznie dłużej). Choroba ta powoduje stopniowe zwyrodnienie układu nerwowego, a u zarażonego osobnika pojawiaja się, między innymi, takie objawy jak zaburzenia koordynacji ruchowej. Ostatecznie zainfekowane chorobą osobniki, umieraja z jej powodu.5

Do 1994 roku stwierdzono 146,895 przypadków zwierząt zarażonych BSE w Unii Europejskiej, a pomiędzy latami 1995 – 2007 wykryto dodatkowe 189,875 przypadków.

Poczatkowo rozważano kilka możliwych przyczyn choroby. Najszerzej przyjetą przez środowisko naukowe uważa się spożywanie sproszkowanego mięsa i kości ze zwierząt zabitych w różnych okolicznościach, w tym zwierząt cierpiacych na zwyrodnieniowe choroby układu nerwowego (na przykład owce chorujące na trzęsawkę).

Zwalczenie choroby wymaga wyeliminowania białka zwierzęcego z diety zwierząt roślinożernych. Pomiędzy grudniem 2000 i czerwcem 2001 roku, w obawie przed epidemią, Unia Europejska wprowadziła tymczasowy zakaz stosowania przetworzona białko zwierzęcego w żywieniu zwierząt przeznaczonych do konsumpcji przez ludzi. Zakaz obejmowal mączkę mięsną i kostną, mączkę z kopyt, rogówi pierza, oraz wszystkie artykuły żywnościowe wyprodukowane z użyciem produktów pochodzacych z krwi i osocza. Wyjątek stanowiła na przykład mączka rybna (sproszkowane ryby), którą dopuszczono do karmienia zwierzat innych niż przeżuwacze.

Kolejnym środkiem zapobiegawczym był nakaz zabicia i natychmiastowego spalenia zarówno zwierząt z potwierdzoną chorobą, jak i zwierząt z podejrzeniem o chorobę.

W ramach środków ostrożności, na wielu farmach zabijane były wszystkie zwierzęta, nawet jeśli tylko jedno zwierze było chore lub pojawiło się zaledwie tylko podejrzenie, iż jedno z nich moze być chore. W samej Wielkiej Brytanii z tego powodu zabito 4.4 millionów bydła w szczytowym momencie wybuchu tzw. “choroby szalonych krów”.6

Pryszczyca

Pryszczyca jest bardzo zarazliwą chorobą wirusową atakujacą świnie, krowy, owce i kozy. Bardzo rzadko przenosi się na ludzi, wyjatek stanowią bardzo rzadkie sytuacje, w których zainfekowana osoba była w bardzo bliskim kontakcie z wirusem.

Wywołuje ona bardzo wysoką gorączke w pierwszych dwóch lub trzech dniach, a następnie na błonie śluzowej pyska oraz na racicach zwierząt pojawiają się bolesne pęcherzyki. Zainfekowane zwierzęta tracą apetyt, co doprowadza do utraty wagi, w konsekwencji czego produkują one mniej mleka. W większości wypadków choroba ta nie jest śmiertelna, istnieją także szczepionki chroniące przed nią.

W przeciągu ostatnich kilku lat miało miejsce kilka wybuchów epidemii pryszczycy, w rezultacie których śmierć poniosły miliony zwierząt. Tak wysoka liczba zabitych zwierząt nie jest rezultatem dużej śmiertelności choroby, ale raczej środków ostrożności, takich jak zabijanie zdrowych zwierząt, wdrażanych w różnych krajach. W wielu wypadkach powodem zabijania zwierząt nie była próba zapobieżenia śmierci kolejnych zarażonych zwierząt, ale chęć pozbycia się zwierząt z obniżoną wydajnością, które potencjalnie mogły ulec zakażeniu. Poniżej znajduje się spis kilku znamiennych przypadków:

  • W 1997 roku, w rezultacie wybuchu epidemii pryszczycy na Tajwanie, każdego dnia zabijanych było tam ponad 200,000 świń, większość z nich poprzez porażenie prądem. W sumie wybito prawie 4 milliony świń, a ich zwłoki zostały spalone lub zakopane.7
  • W 2001 roku miała miejsce epidemia pryszczycy w Wielkiej Brytanii. Wykryto 2,000 zainfekowanych zwierząt i w ramach działań zapobiegawczych zabito pomiędzy 6.5 do 10 millionów zwierząt.8
  • 28 stycznia 2001 roku, we Francji ogłoszono zamiar wybicia 30,000 owiec które mogły być w kontakcie ze zwierzętami pochodzącymi z Wielkiej Brytanii. Ostatecznie, łączna liczba zwierząt, które wybito wówczas we Francji osiągnęła 50,000.9
  • W listopadzie 2010 odkryto ognisko choroby w Południowej Korei. W styczniu 2011 roku rozpoczęto masowe wybijanie 1.4 milliona świń. Rząd Korei Południowej zdecydował się na zastosowanie najprostszej i najtańszej metody zabijania. W konsekwencji, świnie umierały w torturach, grzebane żywcem i w pełni świadome, ostatecznie umierały w tych masowych grobowcach wyniku uduszenia lub zmiażdżone pod wagą kolejnych zwierząt rzucanych na nie.

Dodatkowo, z tego samego powodu, w Korei i Japoni wysłano na rzeż ponad 100,000 krów i byków.10

Inne choroby

Kolejną chorobą, która dotknęła znaczną liczbę zwierząt, a tym samym przyczyniła się do ich rzezi, jest choroba pęcherzykowa świń (w skrócie nazywana SVD). Choroba ta jest wywoływana przez wirus z rodziny Picornaviridae, u zarażonych powoduje ona bolesne pęcherzyki na ciele, w tym na jamie ustnej i kończynach.11

Inne choroby na które cierpią zwierzęta żyjące na farmach to między innymi:

Akarioza Mykoplazmoza drobiu Choroba niebieskich oczu
Choroba niebieskiego języka Botulizm Grużlica bydła
Wirusowa biegunka bydła Bruceloza Kampylobakterioza
Kryptokokoza Grzybica Woszczynowa Epizootyczna martwica układu krwiotwórczego
Epizootyczne zapalenie naczyń chłonnych Posocznica krwotoczna Leptospiroza
Zapalenie gruczołu mlekowego Mykobakterioza Epidemiczna biegunka u świń
Zespół rozrodczo-oddechowy (PRRS) Muszyca muchy śrubowej Salmonelli Ospa owiec i kóz
Ospa prawdziwa Toxoplazmoza Pęcherzykowe zapalenie jamy ustnej
Wirusowa gorączka krwotoczna (wywoływana przez Arenowirusy i Filowirusy) Wirusowa posocznica krwotoczna Wirus Zachodniego Nilu

 


Dodatkowe żródła

AVIS (2001) „OIE disease cards”, fao.org [ostatnia wizyta 25 marca 2013].

Bengis, R. G.; Kock, R. A. & Fischer, J. (2002) „Infectious animal diseases: The wildlife/livestock interface”, Revue Scientifique et Technique, 21 (1), pp. 53-65.

Committee on Foreign Animal Diseases of the United States Animal Health Association (2008) Foreign animal diseases: The gray book, 7th ed., St. Joseph: United States Animal Health Association.

Craig, R. A. (1919) Common diseases of farm animals, Philadelphia: J. B. Lippincott.

Food and Agricultural Organization of the United Nations (2017) „Animal production and health”, Agriculture and Consumer Protection Department [ostatnia wizyta 23 marca 2020].

Martinez-Salas, E.; Saiz, M. & Sobrino, F. (2008) „Foot-and-mouth disease virus”, in Mettenleiter, T. C. & Sobrino, F. (eds.) Animal viruses: Molecular biology, Norfolk: Caister Academic Press, pp. 1-38.

Miller, L. & Hurley, K. (2009) Infectious disease management in animal shelters, Ames: Wiley-Blackwell.

Rezac, D. J.; Thomson, D. U.; Siemens, M. G.; Prouty, F. L.; Reinhardt, C. D. & Bartle, S. J. (2014) „A survey of gross pathologic conditions in cull cows at slaughter in the Great Lakes region of the United States”, Journal of Dairy Science, 97, pp. 4227-4235.

Spickler, A. R. (2020) „Animal disease information”, The Center for Food Security and Public Health [ostatnia wizyta 20 marca 2020].

Tully, D. C. & Fares, M. A. (2008) „The tale of a modern animal plague: Tracing the evolutionary history and determining the time-scale for foot and mouth disease virus”, Virology, 382, pp. 250-256.


Notatki

1 Serjeant, J. (2006) „Amid bird flu, activists plead for humane culling”, Daily News, 5 June [ostatnia wizyta 7 kwietnia 2013].

2 Tweed, S. A.; Skowronski, D. M.; David, S. T.; Larder, A.; Petric, M.; Lees, M.; Li, Y.; Katz, J.; Krajden, M.; Tellier, R.; Halpert, C.; Hirst, M.; Astell, C.; Lawrence, D. & Mak, A. (2004) „Human illness from avian influenza H7N3, British Columbia”, Emerging Infectious Diseases, 10, pp. 2196-2199 [ostatnia wizyta 30 marca 2013].

3 BBC News (2008) „Timeline: Bird flu in the UK”, BBC, 10 January [ostatnia wizyta 5 kwietnia 2013].

4 Tenpenny, S. J. (2006) Fowl! Bird flu: It’s not what you think, Kampala: NMA Media Press.

5 Seuberlich, T. (2014) „Overview of bovine spongiform encephalopathy”, MERCK Manual: Veterinary Manual, Mar [ostatnia wizyta 29 marca 2020]. Spickler, A. R. (2016) „Bovine spongiform encephalopathy”, The Center for Food Security and Public Health [ostatnia wizyta 22 marca 2020]. World Health Organization (2013) „Bovine spongiform encephalopathy (BSE)”, Zoonoses, World Health Organization [ostatnia wizyta 29 marca 2013].

6 Brown, D. (2000) „The ‘recipe for disaster’ that killed 80 and left a £5bn bill”, The Telegraph, 27 October [ostatnia wizyta 2 wietnia 2013]. Segarra, A. E. & Rawson, J. M. (2001) „Mad cow disease: Agriculture issues”, Foreign Press Centers, March 12 [ostatnia wizyta 27 marca 2020].

7 U. S. Department of Agriculture (1997) „Foot-and-mouth disease spreads chaos in pork markets”, FASonline, Livestock and Poultry: World Markets and Trade Circular Archives, October.

8 BBC News (2007) „Farm infected with foot-and-mouth”, BBC, 4 August [ostatnia wizyta 2 kwietnia 2013].

9 Wong, C. M. (2011) „South Korea reportedly buries 1.4 million pigs alive to combat foot and mouth disease”, The Huffington Post, 25 May [ostatnia wizyta 5 kwietnia 2013].

10 UN News Centre (2010) „UN agency warns of increased foot-and-mouth threats after outbreaks in Asia”, UN News Centre, 28 April [ostatnia wizyta 27 marca 2013]. Muroga, N.; Hayama, Y.; Yamamoto, T.; Kurogi, A.; Tsuda, T. & Tsutsui, T. (2012) „The 2010 foot-and-mouth disease epidemic in Japan”, Journal of Veterinary Medical Science, 74, pp. 399-404 [ostatnia wizyta 30 marca 2020].

11 Morilla, A.; Yoon, K.-J. & Zimmerman, J. J. (2002) Trends in emerging viral infections of swine, Ames: Iowa State Press.